12 Şubat 2019

Çocuklarda Korkular Neden Oluşur?

Çocuğunuza soyut kavramlarla ilgili gerçekleri yaşına uygun bir dilde anlatmanız korkuyu yönetmesine yardımcı olacaktır.

Özel Sezin Okulu Psikolojik Danışma ve Rehberlik Birimi

Beş yaşına doğru çocukların soyut düşünme yeteneği yavaş yavaş gelişir. Karanlık, kötülük gibi daha önce kullanmadıkları terimler sözcük dağarcıklarına girer. Bu yaşlarda çocuk; ölüm, hayalet, din, savaş gibi soyut konularla ilgilenmeye, bilinmeze ve görünmeyene karşı merak duymaya başlar. Giderek artan terör olayları nedeniyle bu kavramlara terör de eklenebilir. Bu soyut kavramlar arkadaşlarıyla sohbet konularında da yer alabilir.

Gündüz sıklıkla bu tür konulardan bahseden çocuk, gece olunca arkadaşlarıyla birbirlerine anlattıkları korkunç şeylerin etkisi altında kalarak bunları uykudan önce hayal etmeye başlayabilir. Kimi zaman odadaki ışık oyunlarını hayalete benzetebilir, kimi zaman da en ufak sesi bir başka korkutucu şeyin yerine koyabilir. Bu nedenle çocuğunuzun gece uykuya dalmadan önce rahatlatıcı hayaller kurmasına yardımcı olmak önem taşır.

Çocuğunuz sizin denetiminiz olmadan televizyon seyrediyorsa onu “Nasıl olsa çocuk programı seyrediyor” diyerek televizyon karşısında yalnız bırakmak en büyük yanılgılardan biridir.  Bu duruma bir de çocukların uyanık olduğu zamanlarda yayınlanan şiddet içerikli programlar, filmler ve haberler eklenince, televizyon çocuklarımız için bir “eğitim aracı” olmaktan çıkıp “korku makinesi” haline dönüşebilir. Zira çatışma ve terör haberleri, bu konu üzerine yapılan konuşmalar çocukları gerginleştirir, anlamlandıramadığı korkulara yol açarak davranışlarını kontrol edemez hale gelmesine neden olabilir.

Gece korkularının bir nedeni de ani, beklenmedik ve korkutucu durumların çocuğunuzu etkilemesidir. Okul öncesi dönem çocukları korkutucu bir durum olduğunu çevredeki ipuçlarından anlayabilirler, ancak bu durumu nasıl adlandıracaklarını bilemedikleri için korku davranışlarında kontrolsüzlük şeklinde ortaya çıkar. Yaşadığımız dönemde yetişkinlerin bile anlam veremediği olaylar yaşanıyor, dolayısıyla bu yaş grubundaki çocuğun da olanlara anlam vermesini bekleyemeyiz. Eğer çocuğunuzda gece korkuları arttıysa, nedenlerini araştırırken en başta bu gerçeği göz önünde bulundurmalıyız.

Gece Korkularını Nasıl Önleyebilirsiniz?

Kaynağını araştırın

Belirttiğimiz nedenlerden hangisi ya da hangilerinden dolayı çocuğunuzun korktuğunu tespit edin. Bunu yapmak için ise çocuğunuzla konuşun.

Fiziksel ortamı düzenleyin

Örneğin, eğer çocuğunuz odasının lambasının yarattığı gölgeyi hayalete benzetip korkuyorsa odanın ışık düzenini değiştirin. Hole ufak bir lamba koyabilirsiniz. Odanın ısısının normal olmasına özen gösterin. Ayrıca çocuğunuzu yemekten hemen sonra yatırmamaya ya da çok açken uyutmamaya dikkat edin. Ilık süt ve rahatlatıcı meyve çayları onun rahat uyumasını kolaylaştırır. Bunlara ek olarak çocuğunuzla birlikte alışverişe çıkarak seçeceği bir nevresim takımı veya gece lambası alabilirsiniz. Böylece uyku ortamını kendi istediği şekilde düzenlemesini sağlamış olursunuz.

Yatmadan önce birlikte neşeli ve huzurlu zaman geçirin

Çocuğunuzla birlikte dinleyeceğiniz hafif bir müzik, anlatacağınız bir masal, tatlı bir sohbet, çocuğunuzun rahatlamasını, güzel şeyler hayal etmesini ve uykuya huzurlu bir şekilde dalmasını sağlar.

Çocuğunuzun yanında asla tartışmayın

Çocuğunuz anne babasının en ufak tartışmasını dahi gözünde büyütüp sorun olarak görebilir. Kavgadan sonra barışsanız bile “Annem babam ayrılacak mı?”, “Acaba hangisi beni terk edecek?” kaygısını yaşayarak ayrılmamanız için yanınızda yatmak isteyebilir ya da uyumayarak aranızda elçi görevi görebilir.

Çocuğunuzu yatağınıza almayın

Çocuğunuzun uykudan önce rahatlaması için onu yatağınıza almak yerine yatağının ucunda oturup hikâye okuyabilir veya müzik dinleyip sohbet edebilirsiniz. Ancak uyuduktan sonra yanından ayrılmaya, yatağında uyumamaya dikkat etmelisiniz.

Soyut kavramlarla ilgili doğru bilgi verin

Çocuğunuzun ölüm, savaş, din, tanrı, cinsellik gibi soyut konularda doğru ve yeteri kadar bilgi edinmesi, yanlış düşüncelere varmamasını istiyorsanız zaman zaman onunla bu konularda sohbet edin.  Hayalet, hortlak gibi hayali kahramanların gerçekte var olmadığı konusunda onu bilgilendirin. Gerçekleri onun yaşına uygun bir dille anlattığınız zaman o da kulaktan dolma bilgilere inanmamayı öğrenecektir.

Yapılan araştırmalar gergin ve kaygılı çocukların; aşırı kontrol edici, koruyucu, hoşgörülü veya otoriter aile yapılarından geldiklerini gösteriyor. Zira bu tür aile yapılarında çocuklar kişiliklerini geliştirmeleri için gerekenleri; bağımsız hareket etmeyi, iyi ve kötüyü ayırmayı, karar vermeyi, kararın sonucunu değerlendirmeyi, kendini kontrol etmeyi, kendi işini görmeyi, sabretmeyi ve kendilerine güvenmeyi öğrenemiyorlar. Oysa yaşadığımız ve yaşayacağımız zor günlerde çocuklarımızın kaygı düzeylerini sağlıksız tutumlarla artıracağımıza demokratik tutum içinde olmaya çalışmalı, bu becerilerini geciktirmeden geliştirmelerine yardımcı olmalıyız.



YORUM YAZ

E-posta adresiniz yayınlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir


© 2021 Eğitim ve Ötesi