13 Ocak 2024

Erken Çocukluk Döneminde Sınırlar ve Sorumluluklar

Bir çerçeve olarak düşünebileceğimiz sınırlar, çocuklarda kaygıyı azaltan ve sorumluluk alma becerisini kolaylaştıran bir kavramdır. Tıpkı arabalardaki fren sistemleri gibi bu çerçeve, çocukları güvende tutar. 

Çocuklar için sınırlar bir ihtiyaçtır. Çocuk nerede, ne zaman, nasıl davranacağını bilirse rahat eder çünkü belli alanlarda net sınırlar onlara güvenli bir ortam sağlar. İhtiyaç duydukları mesajları net olarak alabilirlerse daha sağlıklı bir yol haritası çizebilirler.

Ebeveyn olarak bu süreçte çocuğuma nasıl bir eşlikçi olabilirim?

Sınırlar çocuğun okul çağından önce başlar. Fetusken bile bir sınır kavramıyla karşılaşırız hatta bakımverenimize muhtaç olarak doğarız. Bu yüzden birinin sınırları çocuklar için çizmesi gerekir. Bu noktada Winnicott’un dediği gibi, ebeveynler çocukların taleplerini değil, ihtiyaçlarını karşılamalıdır. İhtiyaçlar yerine istekler karşılanırsa çocuklar beklemeyi, sabretmeyi, olumsuzlukları öğrenemez.

  • Empatik yaklaşmak: “Anne, sizinle yatmak istiyorum,” dediğinde “Sana yeni yatak aldık, hadi bakalım sen kendi yatağına git,” demek de bir seçenek, “Seni çok iyi anlıyorum, ben de senin yaşındayken zorlanıyordum. Merak etme, bu süreçte ben senin yanındayım. Gün geçtikçe daha iyi olacak.” demek de. Empatik yaklaşmak, çocuğun sarmalandığını hissetmesini sağlayacak.
  • Anne-baba arasında tutum birliği sağlamak: “Bunu babana sor,” ya da “Bunu annene sor,” demek, çocuğa anne-baba arasında tutum birliği olmadığı ve bu cevabı veren ebeveynin yetkin olmadığı mesajını verir. Bunun yerine iki ebeveyn olarak aynı tutumda olduğunuza ve bunu çocuğunuza doğru bir şekilde yansıttığınıza emin olun.
  • Düzenlerde esneklik olabileceğini kabul etmek: Sınırları, sorumlulukları ve belirlenen rutinleri çocuklar da tıpkı yetişkinler gibi zaman zaman aksatabilir. Aksadığı noktalarda çocukla tekrar konuşup rutinler konusunda aynı sayfada olduğunuzu teyit edebilirsiniz.
  • Aksaklıkları kabul etmenin de bir sorumluluk olduğunu öğretmek: Örneğin odasına arkadaşı gelmeden önce odasını toplayamadıysa ve bununla ilgili kötü hissediyorsa bunu arkadaşına açıklayabilir. Bunu yapamadığını kabul etmek ve uygun bir dille ifade etmek de çocuk adına bir sorumluluk ve tecrübe etmesi gereken bir tutumdur.
  • Sınırları aştığında aslında ne söylemeye çalıştığını açıklaması için alan açmak: Örneğin çocuk bazen öfkelenebilir ve kötü söz söyleyebilir. Bunu yaptığında muhtemelen başka bir duyguyu ifade etmeyi amaçlıyor. Bu duyguyu doğru bir dille ifade etmesini desteklemek için ona “Bunu söylerken aslında hangi duygunu ifade etmek istedin? Öfkeli olmadığın anda bu duyguyu nasıl ifade ederdin?” gibi yönlendirici sorular sorabilirsiniz.


YORUM YAZ

E-posta adresiniz yayınlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir


© 2021 Eğitim ve Ötesi