Günümüz dijital toplumunda ciddi bir empati açığı olduğunu ileri süren Dr. Michele Borba, “Selfie Sendromu”nun zorbalık, sahtelik ve mutsuzluk kültürünü beslediğini söylüyor. Peki bunun panzehiri nedir?
Birçok kişi empatinin, sağlıklı bir gelişim için gerekli cesaret veya alçakgönüllülük gibi duygusal bir beceri olduğunu düşünür. Ancak Dr. Michele Borba’nın yeni kitabına göre empati, sosyal-duygusal beceriler arasında çok daha önemli bir yer tutuyor ve çocukların başarısı ve sağlıklı gelişimi üzerinde ciddi rol oynuyor.
Bir eğitim psikoloğu ve ebeveynlik uzmanı olan Borba, yıllardır çocuk ve ergen gelişiminde empatinin rolü üzerine araştırmalar yapmakta. Geldiği noktada empatinin sağlıklı ve başarılı çocuklar yetiştirmekte anahtar konumda olduğunu öne sürüyor. UnSelfie: Why Empathetic Kids Succeed in Our All-About-Me World adlı kitabında karakter gelişimi, ebeveynlik ve eğitim alanlarındaki araştırmalarının yanı sıra çocuklarda empati kaslarını nasıl geliştirebileceğimiz konusunda da önerilerde bulunuyor. Günümüz dijital toplumunda ciddi bir empati açığı, eksikliği olduğunu ileri süren bilim insanı “Selfie Sendromu”nun zorbalık, sahtelik ve mutsuzluk kültürünü beslediğini söylüyor.
Peki bunun panzehiri nedir? Öncelikle yetişkinlerin, çocuklarının derecelerine, notlarına ve test skorlarına odaklanmak yerine onlarda empatiyi geliştirmeye çalışmaları.
Gençler arasında son otuz yılda ciddi bir empati kaybı olduğunu gözlemleyen Borba, bulgularında yalnız değil. Onun gibi empati eksikliği konusunda alarm veren ve değişimin gerekliliğinin altını çizen birçok bilim insanı ve araştırmacı bulunuyor. Psikolog ve yazar Daniel Goleman, 1998 yılında Harvard Business Review için empati kavramı ve önemi üzerine bir makale yazmıştı. The Neuroscience of Human Relationships kitabının yazarı Dr. Louis Cozolino ise empatinin tüm insan ilişkilerinin merkezinde olduğunu öne sürmüştü. Yüzlerce araştırma da empatiyi hayatta başarı için temel bir beceri olarak tanımlıyor.
Çocuklarda Empati Geliştirmenin Dokuz Yolu
Borba çocuklarda empati kaslarının gelişimi için dokuz temel ve öğretilebilir alışkanlık öneriyor. Bu alışkanlıkların içselleştirilmesiyle çocuğun hayatı boyunca başarılı ve mutlu olabileceğini öne sürüyor.
Duygularının farkına varmak: Çocuklar kendi duygularını tanımlayabildiklerinde başkalarının duygularını da anlamak konusunda okuryazarlık geliştirirler.
Manevi bir kimliğe evrilmek: Kendini vicdanlı ve sorumlu bir kişi olarak tanımlayan çocuk, başkalarının düşünce ve duygularına değer vermeyi öğrenir.
Farklı bakış açısı geliştirmek: Çocuklar başkalarının perspektifinden bakabildiklerinde daha fazla empati kurabiliyor, sorunları barışçıl bir şekilde çözüyor, daha az yargılıyor, farklılıkları önemsiyor, mağdurlar adına konuşabiliyor, daha yardımsever ve dayanışmacı şekilde davranabiliyorlar.
Duygusal hayal gücü geliştirmek: Kitap okuyan çocuklar başka dünyalara yolculuk yapıyor ve bu farklı dünyalar kalplerini dönüştürüyor.
Duyguları yönetmek: Kendi duygularını tanımlayıp yönetebilen çocuk, kendinin ötesine bakarak başkalarıyla empati kurabilir. Bu da onu“selfie sendromu”ndan kurtarır.
Vicdanlı olmak: Vicdan bir kas gibidir. Ne kadar çalıştırılırsa kişinin hayatına o kadar nüfuz eder.
Dayanışma kurmak: Takım çalışmasını öğrenen çocuk, “ben”den “biz” seviyesine geçer. Benmerkezcilikten kurtulunca başkalarının duygu ve düşüncelerine kalbini açar. Empati her zaman “biz” deneyimidir.
Manevi cesaret kazanmak: Çocuklar manevi cesaret kazandıklarında sonuçlarına aldırmadan harekete geçerler. Adalet ve doğruluk adına ayağa kalkma alışkanlığı edinirler.
Değişimi gerçekleştiren olmak: Çocuklar empati kurmayı içselleştirdiklerinde geleceğin sorumlu vatandaşları olarak adalet ve doğrunun yanında olacak ve gerçek değişimi gerçekleştireceklerdir.
Borba, M. (2016). Unselfie: Why Empathetic Kids Succeed in Our All-About-Me World. New York: Touchstone.
