Öğretmenler İçin Yıla Ayna Tutma Rehberi

Bu metin Özel Sezin Okulu Tohum Çemberi Birimi tarafından yazılmıştır.

Her okul yılı, farklı bir serüven sunar; içinde yeni deneyimler ve öğretiler barındırır. Değişen öğrenciler, değişen meslektaşlar ve değişen sistemlerle karşılaşabiliriz. Öğretmen olarak bu değişimlere hazırlıklı olmak için önemli olan geçmiş deneyimlerimizi doğru bir şekilde değerlendirmek. Bu yazı, kendinize ayna tutmanın yollarını sunuyor.

Daha önce denenmiş, başarılmış ya da başarılamamış şeylerden öğrenmek, gelişimin doğasında var. “Amerika’yı yeniden keşfetmeye gerek yok” tabirinde olduğu gibi, her şeyi en baştan yapmak zaman ve efor kaybına neden olur. Bireysel olarak, öğrencilerinizle veya çalışma arkadaşlarınızla yapacağınız çeşitli retrospektif (yansıtma) çalışmalarla bunun önüne geçebilirsiniz.

Yansıtma çalışması nedir?

Yansıtma çalışması, tanımlanmış bir sürecin (bir proje süreci, bir eğitim yılı, bir dönem vb.) sonunda, süreç boyunca yaşanmış olayların arka planına bakmaktır. Genel itibarıyla bu süreçte nelerin iyi yapıldığına, nelerin gelişime ihtiyaç duyduğuna, benzer bir süreçte yeni neler yapılabileceğine ve tüm bunlar için nelere ihtiyaç olduğuna bakılan bir çalışmadır.

Yansıtma çalışmaları sadece geçmiş deneyimleri değerlendirmekle kalmaz, aynı zamanda gelecekteki uygulamaları şekillendirmek için bir fırsat sunar. Bu, öğretmenlerin sınıf deneyimini nasıl daha etkili ve verimli hâle getirebileceklerini keşfetmelerine, ekipleriyle birlikte geliştirebilecekleri yeni çalışmaları düşünmelerine de alan açar.

Yansıtma Türleri #1: Bireysel yansıtma

Her öğretmen yılın başında hem kişisel hem mesleki bazı hedefler koyar kendisine. Bir sonraki yıla kendimizi hazırlamak için yıl sonunda bu hedeflere dönüp bakmak, değerlendirmek önemlidir. Bireysel olarak yapacağımız yansıtmada kendimize sorabileceğimiz bazı sorular şunlardır:

Bu yıl neleri başardım?
Bu yıl mesleki anlamda yeni neler öğrendim?
Bu yıl öğrencilerimle yeni neler denedim?
Bu yıl planladığım ama gerçekleşmeyen neler var? Neden gerçekleşmediler?
Bir sonraki yıl için nasıl fırsatlar keşfettim?

Yansıtma Türleri #2: Sınıf içi yansıtma

Bir yılı birlikte geçirdiğiniz öğrencilerinizle bu sürece yönelik yansıtma çalışması yapmanız hem onların kendi deneyimlerine dönüp bakmasını sağlar hem de sınıf içindeki çalışmaların etkililiğini ölçmenize yarar.

Sınıf olarak yapacağımız yansıtmada değerlendirebileceğimiz bazı sorular şunlar olabilir:

Bu yıl sınıfça neleri iyi yaptık? (Ödevlerimizi düzenli yaptık, oyunlar oynadık, portfolyo sunumumuz çok güzel geçti, gibi)
Bu yıl sınıfça neleri daha iyi yapabilirdik? (Daha fazla kitap okuyabilirdik, daha fazla oyun oynayabilirdik, gibi)
Bu yıl olmayan ama “Olsaydı ne güzel olurdu” dediğimiz neler var?
Bu yıl en çok nelerde zorlandık?
Önümüzdeki yıl neleri tekrar yapalım?
Neleri bir daha yapmayalım?

Yansıtma Türleri #3: Ekip içi yansıtma

Hem bireysel gelişimimizde hem de sınıf çalışmalarımızda birlikte çalıştığımız ekiplerin rolü çok büyük. Verimli çalışan bir ekip olmak ve bunu sürdürmek için belli periyotlarda durup düşünmek ve kendimize ayna tutmak için retrospektif (yansıtma) çalışması yapmak önem taşıyor. Hatta bu doğrultuda ekip retrospektiflerini eğitim-öğretim yılının her çeyreğinin sonunda yeniden yapabilirsiniz. Bu da ortada net olmayan ama çözülmesi gereken bir konu varsa hızla fark edilmesine ve çözülmesine olanak sunar.

Ekibinizle birlikte keyifli zaman geçirirken yaşadığınız süreci de gözden geçirebileceğiniz dört farklı yansıtma çalışması görselini aşağıda bulabilir, dilediğinizce kullanabilirsiniz. Yüz yüze buluşmalarda şablonları büyük kağıtlara çizerek üzerinde çalışabilir ya da Mural, miro gibi çevrim içi çalışma ortamlarından faydalanabilirsiniz.