Dünya genelinde 51 milyon çocuk hâlâ okula gidemiyor. Oysa nitelikli eğitim tüm çocukların hakkı. Peki “kapsayıcı ve hakkaniyete dayanan nitelikli eğitimi sağlamak ve herkes için yaşam boyu öğrenim fırsatlarını teşvik etmek”, nasıl mümkün olabilir?
Birleşmiş Milletler, 2030 yılının sonuna kadar ulaşılması amaçlanan Sürdürülebilir Kalkınma Amaçları’nı Ocak 2016’da duyurdu. Bu, BM üyesi ülkelerin evrensel bir eylem çağrısı. Bu eylem çağrısında “Yoksulluğa son”, “açlığa son”, “sağlıklı ve kaliteli yaşam” maddelerinin ardından dört numaralı kalkınma maddesi olarak “nitelikli eğitim” karşımıza çıkıyor. Çünkü gelişmekte olan ülkelerde okullaşma oranı yüzde 91’e ulaşmış olmasına rağmen dünya genelinde 51 milyon çocuk hâlâ okula gidemiyor.
NİTELİKLİ EĞİTİM NEDEN BU KADAR ÖNEMLİ?
Nitelikli eğitimin kalkınma hedeflerinin temel taşlarından biri olması, UN tarafından şöyle tanımlanıyor: Eğitim, birçok Sürdürülebilir Kalkınma Amacının (SKA) gerçekleşmesinin anahtarıdır. İnsanlar nitelikli eğitim alabildiklerinde yoksulluk girdabından da kurtulabilirler. Bu nedenle eğitim, eşitsizliklerin azaltılması ve toplumsal cinsiyet eşitliğinin sağlanmasına yardımcı olur. Nerede olursa olsun insanların daha sağlıklı ve sürdürülebilir yaşamları olmasını sağlar. Eğitim ayrıca hoşgörünün gelişmesine ve barışçıl toplumların inşasına da destek olur.
PEKİ AMA NASIL?
“Nitelikli eğitim” hedefine giden yolda BM, 10 tane de alt hedef belirledi. Bu hedeflerin adım adım gerçekleştirilmesi, ana hedefe giden yolun yapı taşları olarak tanımlanabilir.
- Ücretsiz ilköğretim ve ortaöğretim.
- Nitelikli okul öncesi eğitime eşit erişim.
- Karşılanabilir teknik, mesleki ve yükseköğretime eşit erişim.
- Finansal başarı için gerekli niteliklere sahip insan sayısının artırılması.
- Eğitimde ayrımcılığın bitmesi.
- Evrensel sözel ve sayısal okuryazarlık.
- Sürdürülebilir kalkınma ve dünya vatandaşlığı eğitimi.
- Kapsayıcı ve güvenli okullar inşa edilmesi ve mevcutların iyileştirilmesi.
- Gelişmekte olan ülkeler için yükseköğretim burs imkânlarının artırılması.
- Gelişmekte olan ülkelerde nitelikli öğretmen arzının artırılması.
TÜRKİYE NE DURUMDA?
Türkiye’nin karnesinde 17 kalkınma amacı arasında Nitelikli Eğitim’de var olan “önemli zorluklar”a rağmen “biraz gelişme” olduğu görülüyor. Ancak bu karneyi derinlemesine incelediğimizde ilkokul kayıt oranının yükseldiğini, ortaokulu bitirme oranının düştüğünü görüyoruz. Bu duruma rağmen istatistiklere göre Nitelikli Eğitim, en iyi durumda olduğumuz beş hedeften biri olarak ortaya çıkıyor. Belki de bu yüzden Türkiye, 2022 Sürdürülebilir Kalkınma Raporu’na göre 163 ülke arasından 71. sırada.
Türkiye’nin 2022 SKA Karnesi*
NE YAPABİLİRİZ, BM’NİN ÖNERİLERİ NELER?
Bizler nitelikli eğitimin tüm eşitsizliklerin önüne geçtiğinin farkında olarak eğitimi insanların ve çocukların cinsiyetine, ekonomik durumuna, yaşına bakmaksızın erişilebilir kılmak üzerine çalışmalıyız. Çünkü kalkınma ancak eğitimle mümkün olur. BM’nin yapabileceklerimiz konusunda bazı önerileri var:
- Özel sektörü eğitim araçları ve altyapısına yatırım yapmaya teşvik edebilirsiniz.
- Sivil toplum, gençler ve diğer gruplarla ortaklıklar kurarak yerel seviyede eğitimin önemi hakkında farkındalığı artırabilirsiniz.
Kaynak:
*http://unsdsn.boun.edu.tr/2022-surdurulebilir-kalkinma-raporu/
